แผ่นตรวจคีโตน Ketone strips คืออะไร

จะบอกได้อย่างไรว่าเราอยู่ในสภาวะคีโตสิสหรือไม่ 

สำหรับภาวะคีโตสิสนั้นมีตัวบ่งชี้อยู่หลายอย่าง บางอย่างก็เป็นลักษณะทางกายภาพง่ายๆ หรือบางอันก็ต้องใช้เครื่องมือเพื่อตรวจสอบระดับของคีโตนในร่างกาย เช่น ในปัสสาวะด้วย แผ่นตรวจคีโตน คนที่ทานอาหารแนวนี้จะนิยมตรวจสอบและติดตามระดับคีโตน เพื่อดูว่าอาหารที่เราทาน หรือการเปลี่ยนแปลงแนวอาหาร จะส่งผลต่อคีโตสิสของเราหรือไม่

️1.กลิ่นอะซิโตน acetone จากปาก
กลิ่นปากอะซิโตน หรือบางที่จะเรียกว่า มีกลิ่นโลหะที่ลมหายใจ “metal breath” หรือ กลิ่นปากคีโต “Keto breath” ก็คือการที่ระดับคีโตนในร่างกายสูงขึ้น และมีการเปลี่ยนเป็นอะซิโตน (ซึ่งอะซิโตนนั้นมีจุดระเหยต่ำ) มันจะทำให้กลิ่นปากคุณมีรสโลหะติดเล็กน้อย และอาจจะมีกลิ่นแอมโมเนียจางๆ (แอมโมเนีย ก็คือกลิ่นฉี่อูดที่เอามาให้คนเป็นลมดม) บางคนก็บอกว่ากลิ่นปากเป็นผลไม้หน่อยๆ ถ้าสงสัยแนะนำให้หาคนข้างดมปากบ่อยๆ แล้วลองถามว่าเห็นความแตกต่างไหม

2.การเปลี่ยนแปลงของปัสสาวะ
คีโตสิสไม่เพียงแต่เปลี่ยนแค่ลมหายใจหรือกลิ่นปาก ลักษณะของปัสสาวะก็จะมีการเปลี่ยนแปลงเช่นกันโดยอาจจะดูเป็นเมือกๆเล็กน้อย และมีกลิ่นแปลกไปเหมือนกลิ่นเหงื่อไดโนเสาร์กลั่น (บอกตรงๆ ผมไม่รู้เลยว่าไอ้กลิ่นแบบนี้ เป็นกลิ่นคล้ายอะไร) แต่ลักษณะที่เด่นก็คือกลิ่นนี่แหละครับ แต่ใครมันจะไปดมกลิ่นฉี่ตัวเองทุกวันหละครับ

3.ตรวจปริมาณคีโตนในเลือด หรือปริมาณคีโตนในปัสสาวะ โดยห้องแลป
ระดับคีโตนในเลือดสามารถตรวจได้โดยใช้เครื่องอ่านคล้ายกับที่เจาะเลือดตรวจเบาหวาน ยังไม่่เห็นขายในไทยนะครับ แต่มีราคาพอสมควร แต่ค่าที่ได้จะแม่นยำมาก หรือจะไปตรวจเลือดตามสถานพยาบาลก็ได้ และอีกอันก็คือตรวจปริมาณคีโตนตามห้องแลปที่รับตรวจเลือดและปัสสาวะ ราคาค่าใช้จ่ายก็อยู่ที่ 200-500 ต่อครั้ง️

4.ตรวจปริมาณคีโตน ด้วยแผ่นตรวจคีโตนในปัสสาวะในปัสสาวะ
และนั่นก็มาถึงวิธีการที่ง่ายที่สุดก็คือการใช้แผ่นตรวจคีโตน หรือ Ketone strips หรือ Ketostix (ยี่ห้อของ Bayers) ซึ่งเอาไว้ใช้วัดการเปลี่ยนแปลงของระดับคีโตนจากปัสสาวะ

แผ่นตรวจคีโตน Ketone strips  คืออะไร?

Ketosticks / Ketostix / Keto Strips หรือ แผ่นตรวจคีโตน ก็คือชื่อของแผ่นที่เอาไว้ตรวจวัดปริมาณระดับคีโตนในปัสสาวะ ค่าที่ออกมาอาจจะไม่เที่ยงตรงเท่ากับการตรวจระดับคีโตนในเลือด แต่เนื่องจากราคาที่ถูกกว่า และการตรวจที่ง่ายทำให้คนที่ทานอาหารแนวคีโตนี้ และ Low Carbohydrate นิยมใช้วัดระดับคีโตนในตอนเช้า ระดับคีโตนในปัสสาวะนั้นเป็นตัวชี้วัดหนึ่งว่าร่างกายมีการเผาผลาญไขมัน หรืออยู่ในภาวะ Ketosis  อย่างไรก็ตามบางคนอาจจะอยู่ในภาวะคีโตสิสโดยที่มีปริมาณคีโตนที่ออกมาในปริมาณน้อยก็ได้ (อาทิ หลังจากทานไป 4-5 เดือน เนื่องจากกินไขมันเข้าไปหรือร่างกายใช้ไขมันเท่ากับที่เผาผลาญ) แต่ถึงอย่างไรก็จะยังพบปริมาณในระดับ Trace หรือ 0.5 mmol/l โดยปัจจุบันเรามีจำหน่ายด้วยนะครับในราคาย่อมเยาว์

ปริมาณคาร์โบไฮเดรตสูงสุดเพื่อให้  แผ่นตรวจคีโตน Ketone strips ทำงานได้

แม้ว่าการทานคาร์โบไฮเดรตที่ 100 กรัม จะสามารถทำให้ร่างกายของบางคน สามารถเข้าสู่ภาวะคีโตสิสได้ แต่จะมีโอกาสน้อยลง ในการที่ร่างกายจะมีการปล่อยคีโตนมาในปัสสาวะ เพราะว่าแผ่นตรวจคีโตน Ketone strips  สามารถตรวจได้ปริมาณที่จำกัดเพราะฉะนั้นคนที่ทานคีโต จึงนิยมบอกให้ทานเน็ตคาร์บ หรือ คาร์โบไฮเดรตสุทธิ ในปริมาณที่ต่ำกว่า 50 หรือ 20 กรัม เพื่อที่ร่างกายจะผลิตคีโตที่มากพอที่แผ่นจะสามารถตรวจจับได้ (ในกรณีของเครื่องตรวจจากเลือดจะไม่มีปัญหานี้)

โดยข้อปฏิบัติอย่างง่าย ก็คือการทานคาร์โบไฮเดรตให้ต่ำกว่า 20 กรัมต่อวัน เพื่อที่ร่างกายจะเข้าสู่ภาวะคีโตสิส อย่างรวดเร็ว และมีปริมาณคีโตนเหลือในปัสสาวะ อย่างไรก็ตามค่า 20 กรัมตัวนี้ แตกต่างกันระหว่างตัวบุคคล และขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น ปริมาณโปรตีนที่บริโภคเข้าไปและลักษณะกิจกรรมที่ทำในแต่ละวัน นี่จึงเป็นสาเหตุให้บุคคลบางกลุ่มสามารถทานแป้งในปริมาณที่สูงกกว่าปกติได้โดยที่ยังคงอยู่ในภาวะคีโตสิส

แผ่นตรวจคีโตน การแปลผล

แผ่นตรวจคีโตน Ketone strips แม่นยำไหม

หลักจากร่างกายเริ่มชินกับอาหารแนวนี้แล้วประมาณ 1-2 เดือน เราจะพบว่าในบางกลุ่มจะทนทานต่อการทานคาร์โบไฮเดรตที่มากขึ้นโดยไม่ทำให้ร่างกายหลุดจากภาวะคีโตสิส ถึงแม้ว่าจะไม่ถูกต้อง 100% แต่แผ่นตรวจคีโตน Ketone strips ก็สามารถที่จะเอามาวัดเพื่อหาปริมาณคาร์โบไฮเดรตสูงสุดที่คนๆนั้นจะทานได้ โดยเมื่อวัดแล้วยังพบ “trace” ของคีโตนหลงเหลือก็แสดงว่าร่างกายยังอยู่ในภาวะคีโตสิส

หลักการของ Ketone strips

การอ่านผล แผ่นตรวจคีโต

เนื่องจากแผ่นตรวจคีโตน Ketone strips นั้นใช้หลักการวัดขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของสาร ไม่ใช้วัดที่ปริมาณ ดังนั้นปริมาณน้ำหรือการดื่มน้ำจะมีผลต่อการวัดปริมาณคีโตนที่ออกมา การทานน้ำในปริมาณที่มากๆ ก่อนการวัด จะส่งผลให้ปริมาณคีโตนที่แสดงบนแผ่นน้อยลงซึ่งก็คือการแสดงสีที่อ่อน ในขณะที่หากวัดในตอนเช้าโดยไม่มีการดิ่มน้ำที่มากค่าที่อ่านได้ก็จะสูง ปริมาณคีโตนที่อยู่ในปัสสาวะนั้นเกิดจากการสร้างคีโตนที่เกิน (ซึ่งส่วนใหญ่จะเกินมาจากอาหาร+ไขมันในร่างกายที่กำลังเผาผลาญ) แต่หากว่าไม่เกินก็คือร่างกายใช้ได้แบบพอดีเป๊ะเลย ก็จะไม่มีการแสดง (ซึ่งค่อนข้างยากมาก)

บางท่านอาจจะแสดงค่าอยู่แค่ trace แต่บางท่านอาจจะแสดงค่าที่ Low Moderate หรือสูงมากๆ สีเข้มๆ ยังไม่มีเหตุผลว่าทำไมบางคนที่แสดงค่าในลักษณะนั้น บางคนจะให้ค่าที่สูงหลักจากทานอาหารที่ปริมาณไขมันสูง คือการที่ไขมันเหล่านั้นถูกย่อยแล้วเปลี่ยนเป็นคีโตนก่อนถูกปล่อยออกมา การทานพวกไขมันพันธะกลางจากน้ำมันมะพร้าวก็ให้ผลเช่นเดียวกัน

บางคนอาจจะแสดงค่าหลังจากออกกำลังกายเยอะๆ คือการที่ร่างกายเผาผลาญไขมันจากร่างกายเพื่อเป็นพลังงาน นอกจากนี้ค่าระดับคีโตนอาจจะมีการขึ้นๆลงๆ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย โดยส่วนใหญ่ค่าคีโตนจะแสดงมากในตอนเย็น (ในกรณีที่คุณทานน้ำปกติ หรือถ้าทานน้ำมากทั้งวันก็จะแสดงค่าน้อย)

สีเข้มจาก แผ่นตรวจ หมายถึงน้ำหนักลดมาก?

ความคิดที่คนนิยมเชื่อกันก็คือหากร่างกายมีค่าคีโตนที่มากหรือสีเข้มมาก จากแผ่นตรวจคีโตน Ketone strips แสดงว่ากำลังลดน้ำหนักได้มาก แต่ยังไรก็ตามยังไม่มีหลักฐานสนับสนุนหรือขัดแย้งกับความเชื่อนี้ บางคนอาจจะบอกว่าปริมาณไขมันในร่างกายนั้นคือปริมาณคีโตนที่ขับออกมาทางปัสสาวะ นี่ก็จริงแค่บางส่วนตรงที่คีโตนที่ออกมานั้นจะมาจากการย่อยไขมันที่ตับ โดยปริมาณแคลอรี่หรือพลังงานที่ร่างกายสามารถสูญเสียในปัสสาวะในรูปแบบของคีโตนอย่างมากแค่ 100 แคลอรี่ต่อวัน

ระดับคีโตนจากปัสสาวะที่ดีก็คือการที่แผ่นตรวจคีโตน Ketone strips ต้องแสดงค่าอย่างน้อยที่ trace (ปริมาณน้อย) อยู่ตลอดเวลา เนื่องจากค่านี้จะแสดงว่าร่างกายเรายังอยู่ในภาวะคีโตสิส และเป็นค่าต่ำสุดที่แผ่นตรวจส่วนใหญ่จะสามารถตรวจได้ นี่ก็เป็นหนึ่งสิ่งที่จะทำให้คุณรู้ว่าไขมันจากร่างกายยังมีการเผาผลาญอยู่

อย่างไรก็ตามการวัดค่าคีโตนจากปัสสาวะนั้นก็ควรใช้เพื่อยืนยันการอยู่ในภาวะคีโตสิส แต่อย่าไปยึดติดมาก คุณอาจจะมีบางวันที่คุณกินไขมันเข้าไปพอดีกับการที่ร่างกายใช้ก็เป็นไปได้

ข้อควรระวัง หากคุณมีภาวะเบาหวานประเภท 1 อยู่แล้ว และมีปริมาณคีโตนที่สูงมากคือเข้มที่สุดคุณควรจะพบแพทย์ด่วน โดยอาจจะใช้แผ่นตรวจคีโตนที่สามารถวัดกลูโคสได้ด้วย เพื่อวัดว่าทั้งระดับน้ำตาลกลูโคสและคีโตนที่สูงนั้น แสดงว่าร่างกายคุณอาจจะเข้าสู่ภาวะ Ketoacidosis ซึ่งข้อนี่เป็นอะไรที่สำคัญมาก เพราะว่าคุณมีโอกาสเสี่ยงเสียชีวิตได้เลย

เวลาที่ควรตรวจ

สำหรับช่วงที่เหมาะสมในการตรวจที่สุดคือช่วงเช้านะครับหลังจากตื่นนอน โดยปกติจะเป็นช่วงที่ร่างกายมีปริมาณสะสมมากที่สุด เนื่องจากเราไม่ได้ทานหรือดื่มอะไรมาก่อนหน้าเป็นเวลา 8-10 ชั่วโมง โดยคนที่พึ่งเริ่มทานอาหารคีโต หลักจากทานไปได้ 3-5 วันก็จะเริ่มมีปริมาณคีโตนที่สูงจนร่างกายขับออกมาทางปัสสาวะได้ หรือเข้าสู่ภาวะคีโตสิสนั่นเอง

โดยหากวัดในช่วงเที่ยงหรือเย็น สีก็จะอ่อนลงตามลำดับ เนื่องจากแผ่นทดสอบจะวัดความเข้มข้นของ Acetoacetate ซึ่งทำให้ปริมาณน้ำ หรือระดับ Hydration ของร่างกายส่งผลโดยตรงกับความเข้มข้นที่จะถูกขับออกมานะครับ

สีเริ่มจางลงหลักจากทานอาหารคีโตมาได้ 1 เดือน?

ลักษณะอย่างหนึ่งของภาวะคีโตสิสที่กล่าวไว้ตอนต้น ก็คือ กลิ่นลมหายใจและกลิ่นปัสสาวะที่จะแปลกๆไป กลิ่นที่ออกมานั้นเกิดจาก excess (ปริมาณที่มากเกินไป) ของ Acetoacetate โดย Acetoacetate สามารถแปลงเป็น acetone+CO2 ได้ acetone เป็นสารที่มีจุดระเหยต่ำทำให้กลายเป็นก๊าซและขับออกมาตามลมหายใจได้เยอะครับ จึงทำให้เกิดกลิ่นเหม็น กลิ่นผลไม้ กลิ่นโลหะ ใครอยากรู้ว่ากลิ่นเป็นยังไงลองหาน้ำยาล้างเล็บมาดมครับ

และเช่นกันแผ่นตรวจคีโตน ก็อาศัยการวัดระดับ acetoacetate ครับ แต่เวลาเราทานไปนานๆ ร่างกายจะสามารถเปลี่ยน acetoacetate ให้เป็น Beta-hydroxybutyrate (BOH) ได้ดีขึ้นคือทำให้สารตั้งต้นคือ acetoacetate น้อยลง และเหลือน้อยทำให้ร่างกายต้องกำจัดในปริมารที่น้อยลง ทำให้กลิ่นก็เริ่มหาย รวมถึงสีในแผ่นปัสสาวะก็จางลง ทุกตัวที่กล่าวมา acetone, acetoacetate, Beta-hydroxybutyrate คือ Ketone Bodies แต่คนชอบเรียกสั้นๆว่า Ketone ครับ จนกลายเป็นที่มาของ Keto-genic diet นั้นเอง

จำหน่าย แผ่นตรวจคีโตน

แผ่นทดสอบระดับคีโตน 50 แผ่น (แบบกระปุก) กดที่นี่เพื่อสั่งซื้อ

จำหนาวย แผ่นตรวจคีโต ราคาถูก
วิธีใช้ แผ่นตรวจคีโต
การอ่านค่า และวิธีการใช้ แผ่นตรวจคีโต

ช่องทางการสั่งซื้อ

โดยช่องทางจำหน่าย มีที่ shopee.co.th นะครับ เป็นแอปที่น่าเชื่อถือและมีช่องทางการจ่ายเงินที่หลากหลายเลยนะครับ ทำให้เพื่อนๆสะดวกต่อการซื้อ

หากเพื่อนๆ สนใจก็แวะเข้าไปได้ แถมมีโค้ดส่วนลด ทำให้ท่านซื้อสินค้าราคาถูกลงด้วย พร้อมบริการส่งฟรีแบบลงทะเบียน

โดยการค้นหาจากคำว่า KETO SHOP หรือ แผ่นตรวจคีโตน ใน App ของ Shopee ก็ได้ครับ

หรือจะกดคลิ้กที่ด้านล่างเลยก็ได้

กรณีต้องการเก็บปลายทาง หรือต้องการโอนเงิน อ่านเพิ่มเติมที่ ช่องทางการสั่งซื้ออื่นๆ

วิธีใช้ แผ่นตรวจคีโต และ วิธีการเก็บรักษา