อาหารคีโตและอาหารแบบคาร์โบไฮเดรตต่ำเป็นอาหารที่จะทำให้สุขภาพดีอาหารแนวนี้ส่งผลในทางที่เป็นบวกมากในการรักษา ยับยั้ง หรือบรรเทา กลุ่มอาหารโรคเรื้อรังร้ายแรงต่างๆ อาทิ โรคเบาหวานประเภทที่ 2 โรคความดันโลหิตสูง โรคที่มากับความอ้วน แม้กระทั่งโรคเกี่ยวกับระบบประสาทส่วนกลางหลายๆโรค
ปัจจัยเสี่ยงหลายตัวที่ส่งผลให้เกิดโรคเกี่ยวกับหัวใจนั้นก็จะมีการพัฒนาการไปในทางที่ดีในเกือบทุกๆคน อ้างอิงหนึ่ง สอง สาม ถ้าปัจจัยเสี่ยงหรือ Factors เหล่านี้มีการพัฒนาการไปในทางที่ดี มันก็จะส่งผลในการลดอัตราเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ
แม้กระนั้นก็ตาม ปัจจัยเสี่ยงเหล่านี่ที่กล่าวมา ถูกสร้างขึ้นมาในบริบทของคนที่ทานอาหารแบบคาร์โบไฮเดรตสูงและเต็มไปด้วยแคลอรี่รวมถึงอาหารขยะต่างๆ แบบอาหารไสตล์ตะวันตก ปัจจุบันยังไม่มีงานวิจัยในระยะยาวที่แสดงถึงผลแบบเดียวกันนี้กับอาหารแบบคีโต ที่เน้นเรื่องการลดการอักเสบ (อ่านเรื่องไขมันโอเมก้า 6 เพิ่ม) และลดระดับ Oxidative stress
อย่างไรก็ตาม เหมือนกับสำนวนสุภาษิตไทย กันไว้ดีกว่าแก้ ด้วยเหตุนี้บุคคลเหล่านี้ที่มีอาหารก็สามารถที่จะลองปรับการทานเพิ่มเติม โดยเฉพาะในกลุ่มบุคคลที่มีประวัติครอบครัวเกี่ยวกับโรคหัวใจข้อดีก็คือคุณไม่จำเป็นต้องทางอาหารแบบ Low-fat หรือทานแต่น้ำมันพืช หรือต้องทานยาลดไขมันเพื่อเอาค่าเหล่านี้ลง การปรับเปลี่ยนเล็กๆน้อยก็อาจจะช่วยได้
ก่อนเราจะไปเริ่มวิธีการแก้ไข เรามาย่อยความรู้เรื่องระดับคลอเรสเตอรอลกันก่อน
การที่เราจะมาดูค่าระดับคอเลสเตอรอลนั้นเป็นอะไรที่ยุ่งยากซับซ้อน คนส่วนใหญ่รู้จัก คอเลสเตอรอล HDL, LDL และก็ยังชอบอิงว่า HDL คือไขมันดี และ LDL คือไขมันชั่ว อันนี้เป็นกรอบแนวคิดที่เพื่อนๆน่าจะคุ้นเคย
แต่ความจริงแล้วเรื่องเหล่านี้มันซับซ้อนมากกว่าแค่ว่าไขมันดีหรือชั่ว นอกจากนี้แม้แต่ไขมันชั่วอย่าง LDL ก็ยังสามารแบ่งออกเป็นกลุ่มย่อยๆได้ โดยขึ้นอยู่กับขนาดของอนุภาค particle size
งานวิจัยพบว่าคนที่มี LDL ขนาดเล็กจำนวนมากจะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจมากกว่าคนที่มี LDL ขนาดใหญ่จำนวนมาก (ค่าที่เราวัดปัจจุบันคือค่า LDL-c หรือความเข้มข้นของ LDL ที่เอาไว้หามวลรวมแต่ไม่ได้เอาไว้หาจำนวนอนุภาค)
งานวิจัยฉบับใหม่พบว่าค่าที่สำคัญที่สุดในการคะเนการเกิดโรค คือค่า LDL particle number (LDL-p)
มันสำคัญมากที่จะทดสอบค่าเหล่านี้ให้ถูกต้องถ้าคุณต้องการทราบจริงๆว่าค่าที่เกิดขึ้นคุณต้องกังวลขนาดไหน (ปัจจุบันเท่าที่ผมทราบยังไม่มีโรงพยาบาลในประเทศไทยที่รับทดสอบ LDL-p เพราะต้องใช้เครื่องมือเฉพาะคือ NMR ในการวิเคราะห์)
งานวิจัยพบว่า ถ้าระดับ LDL-c คุณสูง แต่ LDL-p อยู่ในระดับปกติคุณก็ไม่ต้องกังวล
เมื่อเราทานอาหารคีโต คนส่วนใหญ่จะมีค่า HDL เพิ่มมากขึ้นและระดับ Triglycerides จะลดลง และระดับ LDL ก็ลดลงด้วย
แต่นี่คือคนส่วนใหญ่ มันก็จะมีกลุ่มคนเล็กๆบางส่วนที่ ค่า HDL เพิ่ม Triglycerides ลดลง แต่ระดับ LDL กลับไม่ลดลงหรือแม้กระทั่งเพิ่ม ทำให้ค่าระดับคอเลสเตอรอลโดยรวมเพิ่มขึ้นสูง ปรากฏการณ์นี้ไม่ใช่เรื่องแปลกหรือไม่เคยเกิด และเป็นสิ่งที่คนทานอาหารคีโตในต่างประเทศคุ้นเคย
ปัจจัยทางการแพทย์ที่ส่งผลให้ระดับคอเลสเตอรอลเพิ่ม
ตัวอย่างที่หนึ่ง การลดระดับการทำงานของต่อมไทรอยด์ เมื่อระดับการทำงานลดลงต่ำกว่าปกติ ค่าคอเลสเตอรอลรวมถึง LDL มักจะเพิ่มมากขึ้น
อีกเรื่องที่ต้องคำนึง คือการลดน้ำหนัก ในบางคนเมื่อน้ำหนักลดจะทำให้ระดับคอเลสเตอรอลของคุณเด้งขึ้น ถ้าเกิดว่าค่า LDL ของคุณเพิ่มสูงขึ้นในขณะเดียวกับที่คุณลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว (เหตุการณ์ปกติในคีโต) คุณอาจจะรออีกซักระยะก่อนที่จะไปตรวจอีกรอบ
นอกจากนี้อาจจะมีจากโรคทางพันธุกรรมต่างๆ เช่น Familial Hypercholesterolemai นอกจากนี้ก็อยากจะให้มองว่าร่างกายของคนเรานั้นไม่จำเป็นต้องเหมือนกันทุกคน
แต่ถ้าปัจจัยเรื่องโรค และน้ำหนักที่หายไปอย่างรวดเร็ว ไม่ใช่แล้วคุณก็อาจจะลองทำวิธีข้างล่างนี้ได้
ก่อนอื่นเลยต้องบอกว่า จากงานวิจัยการวิเคราะห์อภิมาน Meta-analysis และ Systemic Review ไม่พบว่าไขมันอิ่มตัวนั้นมีความสัมพันธ์ใดๆกับการการโรคหัวใจหรือ เพิ่มโอกาสเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากโรคหัวใจแต่อย่างใด [อ่าน งานวิจัยที่หนึ่ง สอง และสาม]
วิธีการปรับง่ายๆเลย ก็คือ เวลาทำอาหารใช้น้ำมันมะกอกแทน ลดการทานพวกวิปครีมแล้วหันมาทานถั่วเปลือกแข็ง Nuts ชนิดต่างๆ รวมถึงหันมาบริโภคอโวกาโด อาหารเหล่านี้เต็มไปด้วยไขมัน Monounsaturated นอกจากนี้หากค่ายังไม่ลงอาจจะลองลดการทานเนื้อติดมันแต่ทานเนื้อส่วนที่ไม่มันแต่เน้นการทานไขมันจากน้ำมันมะกอก ถั่วและอโวกาโดแทน รวมถึงการทานไขมันจากปลาแทนประเภท Omega 3
อาจจะไปข้อที่อาจจะเข้าใจยาก แต่หากคุณทำมาทุกวิถีทางแล้ว น้ำหนักคุณก็ลดถึงเป้าแล้ว แต่คุณก็ยังกังวลกับระดับคอเลสเตอรอลต่างๆอยู่ คุณอาจจะเริ่มหันมาทาน Low Carb แทน โดยไม่ต้องไปสนใจเรื่องคีโตสิสเท่าที่ควร เพราะตอนนี้คุณควรจะมีรูปร่างปกติ สุขภาพปกติแล้ว
คุณอาจจะทานที่ 100-150 กรัมต่อวัน ซึ่งก็จะทำให้คุณทานพวกข้าวกล้อง คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อนได้ แม้กระทั่งการทานผลไม้ และเต็มไปด้วยใยอาหาร
อย่าให้ใครมาบอกว่าการทานคาร์บต่ำ ที่แบบไม่ใช่คีโตเป็นสิ่งที่ไม่ดีเด็ดขาดนะครับ หากคุณไม่อ้วน ไม่มีโรคเรื้อรังร้ายแรงต่างๆ หรือโรคเบาหวาน การทานคาร์บต่ำนี่อาจจะเป็นอาหารที่ดีที่สุดเลยก็ว่าได้ เช่น อาหารแบบชาวโอกินาว่า ที่อายุยืนเป็น 100 ปี มากที่สุดในโลก หรือแบบอาหารเมดิเตอเรเนียน ที่ถูกบอกว่าเป็นอาหารแห่งสุขภาพที่ดีที่สุดในโลก
บทความนี้ได้รับการแปลมาจาก “What to Do If a Low-Carb Diet Raises Your Cholesterol”